Soms komen er in samengestelde zinnen twee dezelfde woorden voor. Meestal kun je het tweede woord dan weglaten. Dit heet een samentrekking. Je mag alleen het tweede woord weglaten als het voldoet aan de volgende drie voorwaarden:

 

1. Het tweede woord moet dezelfde functie hebben als het eerste woord. (onderwerp, lijdend voorwerp enz.)
2. Het tweede woord moet dezelfde betekenis hebben als het eerste woord.
3. Het tweede woord moet om hetzelfde aantal (getal) gaan als het eerste woord. (enkelvoud of meervoud)

 

Een foutieve samentrekking krijg je als je een woord weglaat dat niet weggelaten mag woorden. Dus je laat een woord weg dat niet aan de bovenstaande drie voorwaarden voldoet.

 

Stappenplan om een foutieve samentrekking te verbeteren:

Stap 1: Noteer de woorden die in het tweede deel zijn weg gelaten.

Stap 2: bepaal van het eerste woord de functie, de betekenis en het aantal (getal)

Stap 3: bepaal van het tweede woord de functie, de betekenis en het aantal (getal).

Stap 4: Kijk of de samentrekking goed of fout is. Gebruik hierbij de drie voorwaarden.

Stap 5: Wanneer het tweede woord niet aan alle drie de voorwaarden voldoet, voeg je dit woord in het tweede deel van de samengestelde zin weer in.

 

Voorbeeld: Emma is misselijk en daarom in de pauze naar huis gegaan.

Stap 1: Emma, is

Stap 2: Emma: onderwerp / meisje / enkelvoud

Is: persoonsvorm in naamwoordelijk gezegde (koppelwerkwoord) / geen kenmerk / enkelvoud

Stap 3: Emma: onderwerp / meisje / enkelvoud

Is: persoonsvorm in werkwoordelijk gezegde (hulpwerkwoord) / geeft voltooide tijd aan / enkelvoud

Stap 4: Emma: juist

            Is: onjuist

Stap 5: Emma is misselijk en is daarom in de pauze naar huis gegaan.

 

Opdracht: Bepaal of de samentrekkingen correct zijn. Zijn het foutieve samentrekkingen, geef dan aan waarom het fout is en verbeter de zin. Let op niet alle zinnen zijn fout.

1. In de stad werd een avondklok ingesteld en op alle kruispunten militaire wachtposten geïnstalleerd.

 

2. Deze klok heeft Ellen in Engeland gekocht en deze klok heeft Ellen naar Nederland laten transporteren

 

3. In het park zijn enkele picknicktafels geplaatst en ook een vijver aangelegd.